مقایسه اهمیت نسبی عوامل قاچاق کالا در ایران و امارات متحده عربی با رویکرد ahp

چکیده امروزه موضوع تجارت آزاد و توجه به بازاریابی به عنوان یکی از عوامل موثر در رشد و توسعه اقتصادی برشمرده می شود به -طوری که بسیاری از دولت ها داد و ستد در عرصه بین المللی را از اهم سیاست های کلان اقتصادی خود قرار داده اند. اما این فعالیت جهانی همواره در معرض خطرها و آسیب های جدی قرار داشته و دارد. اگر در گذشته های دور مشکل راهزنی و ناامنی بر سر راه کاروان ها و تجار قرار داشته، امروزه پدیده « قاچاق» به عنوان تهدید جدی بر سر راه تجارت آزاد قرار دارد. این مساله در کشور ما نیز به دلیل شرایط خاص جغرافیایی برای ورود و خروج کالا و نیز نبود شرایط با ثبات در کشورهای همسایه بسیار قابل توجه است. این پژوهش به دنبال بررسی اهمیت نسبی عوامل موثر بر قاچاق کالا در کشورمان و مقایسه آن با کشور امارات متحده عربی می باشد. هم چنین سعی دارد تا پیشنهاداتی را برای پیشگیری از این پدیده ارایه نماید. محقق با انجام مطالعات کتابخانه ای و استفاده از مصاحبه و پرسشنامه مقایسات زوجی اطلاعات مورد نیاز را جمع آوری نموده و نهایتاً داده های به دست آمده را، با روش ahp مورد تحلیل قرار داده است. نتایج به دست آمده از محاسبه اوزان اهمیت معیارهای عمده حاکی از آن است که معیار اقتصادی با دارا بودن وزنی معادل 454/0، مهم ترین معیار موثر بر قاچاق بوده است. پس از آن معیار به ترتیب معیارهای اجتماعی – فرهنگی، اجرایی – مقرراتی و سیاسی – امنیتی با وزن هایی معادل 206/0، 199/0، 141/0 دارای اهمیت هستند. بررسی اوزان نهایی از زیر معیارها نشان داده است که 5 مورد از مهمترین عوامل به ترتیب، اقتصاد بسته و دولتی، نرخ بالای بیکاری، کیفیت تولیدات داخلی، ناهماهنگی بین سیاست های اقتصادی، تناقض در مقررات صادرات و واردات می باشد که سه مورد اول مربوط به عوامل اقتصادی است و این نشان دهنده میزان اهمیت این عامل در پیشگیری از قاچاق می باشد. واژگان کلیدی: قاچاق کالا، اقتصاد پنهان، گمرک، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (ahp)